یک اونس برابر است با ۲۸. ۳۵ گرم و یک شانزدهم پوند. واحد اونس در دستگاه‌های گوناگون همچون یکاهای انگلیسی، یکاهای سلطنتی و دستگاه یکاهای معمول ایالات متحده کاربرد داشته است. اونس واحدی جهت اندازه گیری وزن مواد است که در برخی از نقاط ممکن است متفاوت باشد. همچنین برای اندازه گیری وزن فلزات گرانب‌ها از قبیل طلا، نقره، پلاتین و… از واحد troy ounce استفاده می‌شود که معادل ۳۱. ۱۰۳۴۷۶۸ گرم است.
برای خرید و فروش طلا بهتر است ابتدا فرمول‌های تعیین قیمت مربوط به این بخش را کاملاً یاد گرفته، سپس در مرحله بعد مبادرت به خریدوفروش کنیم.
اما قبل از هر چیزی بهتر است اصطلاحات مربوط به این بازار را بدانیم:
۱- یک اونس طلا برابر با۱۰۳۴۳۱/ ۳۱ گرم باعیار (۹۹۹. ۹) که عیار (۲۴) هم خوانده می‌شود.
۲- یک مثقال طلا برابر با۶۰۸/ ۴ گرم است.
۳- مظنه طلا درایران (که بر سر زبان‌ها است) یعنی قیمت ۶۰۸/ ۴ گرم طلای۱۷عیار یا (۷۰۵).
۴- سکه تمام بهارآزادی (قدیمی و امامی) عیار ۶/ ۲۱ است؛ یا همان عیار (۹۰۰) که عیار ۲۲هم خوانده می‌شود، وزن هرسکه۱۳۳ /۸ گرم است.
۵- سکه نیم بهار آزادی (وزن۰۶۶۵ / ۴ گرم با عیار۹۰۰ )است.
۶- سکه ربع بهارآزادی (وزن۰۳۲۲۵/ ۲ گرم با عیار۹۰۰)است.
۷- مظنه = به قیمت یک مثقال طلا با عیار ۷۰۵ (۱۷) گفته می‌شود.
۸- مثقال =۶۰۸۳ / ۴ گرم است.
۹- گرم = ۱۰۰۰ سوت است.
۱۰- قیراط = ۲۰۰ سوت است.
۱۱- گرم = ۵ قیراط گرمی است.
۱۲- متفرقه: به کار ساخته مستعمل، متفرقه گفته می‌شود.
۱۳- آبشده: طلایی را که آب کرده و در قالب ریخته شده است، آبشده نام دارد.
۱۴- انگ: به شماره قبض ری گیری که بر روی آبشده حک شده است، گفته می‌شود.
۱۵- ری گیری: جایی که عیار طلا را تشخیص می‌دهند، ری گیری نام دارد.
اما برای اینکه از چگونگی تعیین قیمت طلا و سکه در بازارهای مختلف اطلاع کسب کنیم در اینجا مهم‌ترین فرمول‌های مربوط به تعیین قیمت را آورده‌ایم:
خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می دهیم
وام طلا
فرمول۱ – بدست آوردن مظنه طلای ایران از طریق اونس جهانی
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر۵۷۴۲/ ۹ = مظنه طلای ایران.
مثال: قیمت یک انس طلا۲/ ۶۱۴ دلار و قیمت یک دلار۹۱۵تومان مظنه چقدرمی شود؟
۲/ ۶۱۴دلار*۹۱۵تومان تقسیم بر ۵۷۴۲/ ۹ = ۵۸۶۹۸ تومان (مظنه ایران).
فرمول ۲- بدست آوردن قیمت سکه تمام از طریق اونس جهانی:
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر۲۴۹۲۷/ ۴ = قیمت سکه تمام.
مثال: ۶۱۴/۲دلار ضرب ۹۱۵تومان تقسیم بر۲۴۹۲۷/ ۴ =۱۳۲۲۵۶تومان (قیمت یک عدد سکه تمام بهار آزادی).
فرمول۳- بدست آوردن یک مثقال طلا از طریق اونس جهانی:
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر۹۹۹ / ۸ = قیمت یک مثقال طلا.
مثال: ۶۴۲دلار ضرب در ۹۱۵تومان تقسیم بر ۹۹۹ / ۸ = ۶۵۲۷۷ تومان قیمت یک مثقال طلا.
فرمول۴- قیمت یک مثقال طلا که در فرمول۳ بدست آورده‌ایم را تقسیم بر ۶۰۸ / ۴ می‌کنیم، قیمت یک گرم طلای ۱۸ (۷۵۰) عیار بدست می‌آید.
مثال: ۶۵۲۷۷ تقسیم بر ۶۰۸ / ۴ = ۱۴۱۶۶تومان قیمت یک گرم طلای۱۸ (۷۵۰) عیار.
فرمول۵- شما وقتی به بازار طلا زنگ می‌زنید تا قیمت بگیرید قیمت مظنه را به شما می‌گویند یعنی قیمت ۶۰۸ / ۴گرم طلای۱۷ (۷۰۵) عیار را، حال اگر شما بخواهید قیمت یک گرم طلا با هر عیاری را بدست آورید از روی مظنه گرفته شده بدین طرق بایدعمل کنید:
مظنه۱۷ (۷۰۵) تقسیم بر ۶۰۸ / ۴ تقسیم بر ۷۰۵ ضرب در (هرعیاری) = قیمت یک گرم طلا با هر عیاری.
مثال: قیمت یک گرم طلا با عیار۹۲۵ از روی مظنه ۶۱۳۵۵ تومان چقدرمی شود؟
۶۱۳۵۵تومان تقسیم بر ۶۰۸ / ۴ تقسیم بر ۷۰۵ ضرب در ۹۲۵=۱۷۴۷۰تومان قیمت یک گرم طلا با عیار۹۲۵ از روی مظنه ایران.
فرمول۶- هنگام خرید اول از همه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را با توجه به اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را از چند مغازه دربازار بپرسید و با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف را تشخیص دهید و بعد مبادرت به خرید کنید:
مبلغ پولتان/مظنه روز*( ۶۰۸ / ۴ )*۷۰۵/عیار (شمش یا طلای آبشده) =مقدار (وزن) طلای خریدشده با پول موجود وعیارمشخص (شمش یا طلای آبشده).
مثال: ۷۰۰۰۰۰۰تومان پول داریم (برای خرید) مظنه روز ۶۱۰۰۰تومان است، مغازه دار برای فروش طلای آبشده با عیار ۹۳۵دارد با مبلغ فوق چند گرم طلای آبشده باعیار (۹۳۵) روی مظنه۶۱۰۰۰تومان باید به ما بدهد؟
۷۰۰۰۰۰۰تومان/۶۱۰۰۰تومان*( ۶۰۸ / ۴ )*۷۰۵/۹۳۵=۳۹۸. ۷۰۰گرم طلای آبشده با عیار۹۳۵بایدبگیرید.
فرمول۷- هنگام فروش هم اول ازهمه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را از اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را ازچند مغازه در بازار بپرسید و با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف تشخیص دهید، بعد مبادرت به فروش کنید:
مقدار (وزن) طلایتان ضرب در مظنه روز تقسیم بر ( ۶۰۸ / ۴ )تقسیم بر ۷۰۵ ضرب در عیار (شمش یا طلای آبشده) =مبلغ (پول) طلایتان که موقع فروش باید بگیرید.
مثال:۷/ ۳۹۸ گرم طلای آبشده با عیار (۹۳۵) داریم مظنه روز هم ۶۵۰۰۰تومان، موقع فروش چقدر پول از مغازه دار باید بگیریم؟
۷/ ۳۹۸گرم ضرب در ۶۵۰۰۰تومان تقسیم بر ( ۶۰۸ / ۴ ) تقسیم بر ۷۰۵ ضرب در ۹۳۵=۷۴۵۸۸۱۱تومان باید از مغازه دار بگیرد.
خرید انواع طلا
۱- شمش مارک دار (سوییسی-امارتی): وزن یک گیلوگرم عیار (۹۹۵) البته عیار (۹۹۹. ۹) هم هست اما خیلی کم می‌توان گفت بهترین نوع خرید، چون: ۱- روندبازار ۲- عیارش مشخص روی آن حک شده در موقع فروش مشکلی پیدا نمی‌کند در مجموع مورد توجه نوسان گیران و به خاطر همین محاسن مثقالی۵۰۰الی۸۰۰تومان ازمظنه روز گران‌تر می‌توان خرید. البته موقع فروش هم می‌توان مثقالی ۳۰۰الی۶۰۰تومان ازمظنه روز بالا‌تر فروخت.
۲- آبشده (شمش) تیزآبی: به طلای آبشده باعیاربالای (۹۰۰) تیزآبی گفته می‌شود، رتبه دوم خرید را می‌توان به این نوع از طلا داد؛ قیمت هر مثقال۳۰۰الی۵۰۰تومان گرانتراز مظنه روز است. موقع فروش هم ۲۰۰الی۳۰۰تومان می‌توان بالاترفروخت.
۳- آبشده معمولی: به طلای آبشده زیرعیار (۹۰۰) آبشده معمولی گفته می‌شود که از آب کردن طلاهای متفرقه (مصنوعات مستعمل یاشکسته که به دلایل مختلف عیارمشخص ندارند) به دست می‌آید، قیمت این نوع با مظنه روز یکی است یا به عبارت دیگر مظنه یعنی قیمت همین نوع طلا.
تذکر- موقع خرید طلا از نوع (۲و۳) حتما فاکتور خرید با ذکرعیار طلا و شماره برگه ری گیری و شماره تلفن ری گیری با مهر و امضای فروشنده گرفته شود تا در موقع فروش به مشکل برنخورید.
۴- سکه عیار۹۰۰ (تمام بهارقدیم-امامی-نیم بهار-ربع بهار): درمورد این نوع خرید چون قیمت سکه با قیمت ذاتی طلای خود سکه در ایران اختلافش بیش از حد معمول است باید خیلی دقت شود منظور نوسان گیری (ورود و خروج) به موقع چون روند قیمت هم به بازار جهانی و هم مناسبت‌های ما ایرانیان ربط دارد، در ضمن همیشه از جای معتبر خرید کنید.
نکته – البته سکه‌های دیگری هم مثل: ۱- سکه مریمی عیار (۹۹۵) با وزن ۱۴گرم و اوزان دیگر ۲- سکه توله هندی عیار (۹۹۵) با وزن ۱۱. ۶۰۰گرم و سکه اونس با عیار۲۴می توان نام برد که در بازار خیلی کم و برای خریدش هم اجرت باید داد.
۵- خرید طلای متفرقه (مستعمل- شکسته): درمورد این نوع خرید اصلا فکرش را هم نکنید در هر صورتی ضرر می‌کنید، مگر اینکه خیلی وارد باشید که با یک نگاه عیار را بفهمید.
حال که از چند و چون کار طلا در ایران فهمیدیم بهتر است فرمول نحوه محاسبه قیمت سکه بهار آزادی را از دو طریق بفهمیم: بر اساس این فرمول که به تائید کار‌شناسان و اقتصاددانان مربوطه نیز رسیده است، برای محاسبه قیمت سکه بهار آزادی قیمت اونس جهانی طلا در نرخ آزاد دلار ضرب و حاصل آن تقسیم بر وزن هر اونس که معادل ۱/ ۳۱ گرم می‌شود. سپس این رقم ضرب در کسر عیار اونس جهانی طلا و سکه بهار آزادی می‌شود که عدد ۹۱۶ / است.
بر اساس این گزارش عیار طلای معامله شده در بازارهای جهانی یا اونس ۲۴ و عیار سکه بهار آزادی ۲۲ است و با تقسیم عدد ۲۲ بر ۲۴ عدد ۹۱۶ / به دست می‌آید و پس از ضرب عدد حاصل در وزن انواع سکه یعنی تمام بهار آزادی، نیم و یا ربع بهار آزادی قیمت واقعی آن‌ها به دست می‌آید.
به عبارت روشن‌تر فرمول قیمت سکه عبارتست از:
{] (قیمت اونس جهانی طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ ۱/ ۳۱] × ۹۱۶/×وزن سکه} + حق ضرب
معمولاً بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب لحاظ می‌کند که برخی معتقدند حدود ۵ الی ۷ هزار تومان است و این رقم را نیز باید به قیمت بدست آمده اضافه کرد.
توضیح رئیس کل بانک مرکزی: هر ۴ سکه تقریباً یک اونس است فرضاً اگر هر اونس ۱۴۸۷ دلار است این رقم تقسیم بر ۴ می‌شود قیمت دلار یک سکه به دست می‌آید و ضرب می‌شود و قیمت سکه مشخص می‌شود. فرمول رئیس کل بانک مرکزی بدین شرح است؛
{[(قیمت اونس جهانی طلا ÷ ۴] × قیمت دلار} = قیمت واقعی سکه
{[(۱۴۸۷ ÷ ۴) × ۱۱۹۰} = ۴۴۲۰۰۰
اما بر اساس فرمولی که از سوی صرافی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، قیمت سکه این گونه محاسبه می‌شود:
{[(قیمت اونس جهانی طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ ۳۱/۱] × ۰، ۹۱۶×وزن سکه} + حق ضرب
{[(۱۴۸۷ × ۱۱۹۰) ÷ ۳۱/۱] * ۹۱۶/ ×۱۳۳/ ۸} + ۳۰۰۰= ۴۲۶۰۰۰